مَرده و "قولش "!

گروه دین و اندیشه «تیتریک» ؛ بحث وفای به عهد و به عبارتی "مَرده و قولش" در قرآن کریم و روایات بسیار مورد توجه و عمل به آن تاکید شده و البته از نظر عقلی نیز بدون تردید هیچ انسان عاقلی خلف وعده و زیر قول زدن طرف مقابلش را برنمی‌تابد.

به عنوان مثال در قرآن کریم می‌خوانیم: "به عهد و پیمان وفا کنید زیرا عهد و پیمان مورد بازپرسی است1". همچنین در آیه‌ای دیگر می‌فرماید:" به داستان زندگی اسماعیل توجه کن، بی تردید او انسان وفادار به عهد و پیمان بود2".

امام علی(ع) در پاسخ به این سوال که وفای به عهد چه جایگاهی در وظایف اجتماعی دارد؟ در فرمان استانداری خود به مالک اشتر می‌فرمایند: " هیچ یک از فرایض خداوند مثل وفای به عهد نیست که مردم، با وجود داشتن خواهش‌های گوناگون و آرا و اندیشه‏‌های متفاوت، در بزرگداشت آن یکدل باشند3".

ایشان همچنین درباره کسی که عهد و پیمان خود را رعایت نکند، فرمودند: "به خدا یقین ندارد، کسی که عهد و پیمان خود را رعایت نکند4".

امام باقر(ع) نیز در وصف ویژگی‌های افراد با تقوا از أمیرالمؤمنین(ع) چنین نقل می‌کنند: "تقوا پیشگان نشانه‏‌هایی دارند که با آنها شناخته می‏‌شوند: راستگویی، امانتداری، وفای به عهد ... ، خوش‌خویی، بردباری زیاد و پیروی از علمی که به خداوند عز و جل نزدیک می‏‌کند5".

این امر آن‌قدر مهم است که در حدیثی از امام علی(ع) از جمله خصلت‌هایی دانسته شده که جایز است انسان به آن تعصب داشته باشد. در بخشی از این روایت می‌خوانیم: "برای خصلت‌های پسندیده تعصّب به خرج دهید، خصلت‌هایی چون: نگاهداشت حقّ و حرمت همسایگی و پایبندی به عهد و پیمان‌ها و فرمان بردن از نیکی‌ها و مخالفت با تکبّر و گردن‏‌فرازی و اقدام به احسان و نیکوکاری و خویشتنداری از زورگویی و تجاوز و بزرگ شمردن قتل نفس و انصاف داشتن با مردم و فرو خوردن خشم و دوری از ایجاد تباهی در جامعه6".

منابع:

1- سوریه اسراء آیه ۳۴

2- سوره مریم آیه ۵۴

3- نهج‌البلاغة: الکتاب 53 منتخب میزان الحکمة: 412

4- غررالحکم: 9577 منتخب میزان الحکمة: 412

5- الخصال: 483 / 56 منتخب میزان الحکمة: 606

6- نهج‌البلاغة: الخطبة 192 منتخب میزان الحکمة: 382