از تپه های رنگی تا امام زاده سلیمان/ اشتهارد شهری با جاذبه های گردشگری مغفول
اشتهارد با شهر تهران ۱۰۰ کیلومتر و با شهر کرج ۶۳ کیلومتر فاصله دارد، این شهر در یک منطقه نسبتاً کویری با آب و هوای نیمه خشک واقع شدهاست، مساحت آن متجاوز از ۸۰۰ کیلومتر مربع و در مسیر جاده تهران به استانهای غربی ایران واقع است.
مطابق آخرین سرشماری، جمعیت آن ۳۵۰۰۰ نفر است و جغرافیای ان از طرف شمال به ارتفاعات «حلقهدره» و محدوده شهرستان نظرآباد و از طرف جنوب به ارتفاعات «قزلباش» و محدودهٔ شهر ملارد و از طرف شرق به رودخانه شور و محدوده شهر کرج و از طرف غرب به محدوده شهر بوئین زهرا محدود میشود.
اشتهارد را از دشت زیبایش می شناند، دشتی که شب ها زیباترین جلوه برای رصد آسمان و ستارگان منحصر به فرد است، آثار باقی مانده از روستاهای تاریخی در دشت اشتهارد هر یک زیبایی خاص خود را دارد، دشت کویری و تپه های نمک در اشتهارد از جاذبه های طبیعی است و بسیاری از اثار تاریخی و طبیعی که کمتر کسی تاکنون در شناساندن این جلوه ها قدم برداشته است.
در این مطلب سعی خواهیم کرد با معرفی برخی از اثار تاریخی و طبیعی اشتهارد که بسیاری از انها در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسیده است، نشان دهیم شهرستان اشتهارد یکی از صد شهرستان های کشور است که از جاذبه های توریستی بسیاری برخوردار است و شمار زیادی از آنها ناشناخته باقیمانده است.
کویر اشتهارد:
کویر اشتهارد یا قشلاق حسین خانی در شمال شهرستان اشتهارد و جنوب شرقی مهر شهر کرج در استان البرز قرار گرفته، طول کویر ۶۰ کیلومتر و عرض آن در حدود ۲۰ کیلومتر است در نقطه مرکزی کویر دق زیبایی قرار دارد و در حاشیه آن ارتفاعات و گنبدهای نمکی زیبایی که از رنگ های متنوعی تشکیل شده اند وجود دارد گنبدهای نمکی حاشیه این کویر متاسفانه برای استخراج نمک به شدت مورد تخریب قرار گرفته است، مناظر کویر از فراز این ارتفاعات بسیار زیبا و دل انگیز است.
نزدیکی این کویر به تهران پتانسیل بالقوه ای را برای تبدیل شدن منطقه به هدف گردشگری بیابان ایجاد کرده است پوشش گیاهی منطقه در حاشیه ارتفاعات درمنه دشتی و در هسته کویر فاقد پوشش گیاهی است.
روخانه شور (ابهر رود):
یا به گفته بومیان شورکات، رودخانهای است فصلی، که در شمال اشتهارد از غرب به شرق جریان دارد، تنها رودخانه ناحیه اشتهارد است این رودخانه از کوه های جنوب غربی آوج (استان قزوین) سرچشمه میگیرد و پس از مشروب کردن دشتهای ابهر، قزوین، شمال بخش اشتهارد و جنوب ساوجبلاغ به رودخانه کرج می ریزد.
کوه گهور (گبری) یا بز قلعه: در فاصله هشت کیلومتری شرق جاده اشتهارد-کرج و در پنج کیلومتری سمت جنوب روستای مختارآباد در میان ارتفاعات موجود، کوه نسبتاً مرتفعی وجود دارد که به آن کوه گهور میگویند.
بالای کوه نسبتاً مسطح است که در آن بقایای آثاری از جمله ساختمان کاملاً مخروبه و سفالهای شکسته به چشم میخورد به آن بزقلعه هم میگویند، این احتمال نیز وجود دارد که این آثار بقایای آتشکدهای بوده است که شاید به همین دلیل به آن کوه گبری هم گفته میشود و احتمال دیگر اینکه آنجا محل اختفاء و زندگی راهزنان یا اینکه متعلق به فرقه اسماعیلیه بوده است.
امام زاده ام کبری و ام صغری:
این مکان تاریخی در محله ی صیادیه از محله های قدیمی شهرستان قرار دارد و بناي آن تشكيل شده است از يك ايوان ورودي رو به شمال، يك تالار مستطيل شكل به عنوان نمازخانه و محل دعـا و اطاقي مربع شكل كه ضـريح امامزادگان در آن قـرار دارد در خصوص زمان اوليه ساخت بارگاه تاريخ دقيقي در دست نيست ولي سنگ نوشته موجود حكايت از آن دارد كه در سال ۱۰۸۹ هجري قمري شخصي به نام مرحوم «ميرزا حسابي» باني تعميرات اساسي ساختمان بوده است.
امامزاده سلیمان:
این امام زاده یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) و از زیارتگاه های مشهور، منطقه بحساب میآید.
امامزاده زید و رحمان ( سه گنبدان ):
در روستای رحمانیه امامزادگان زید و رحمان یا سه گنبدان، از نوادگان امام جعفر صادق (ع)، در کنار راه اصلی کرج به اشتهارد قرار دارند.
حمام محله صیادیه:
این حمام در غرب حسینیه صیادیه و در دو واحد مجزای مردانه و زنانه هر کدام شامل رختکن و گرمخانه احداث گردیده است، تاریخ بنای اولیه آن بطور دقیق مشخص نیست ولی شکل ساختمان حکایت از تعلق آن به دوره صفوی و یا کمی بعد از آن دارد، تا چندین دهه قبل این حمام بطور کاملاً سنتی با خزینه مورد استفاده قرار میگرفت بعدها در آن لولهکشی انجام شده و خزینه آن مسدود گردیده است.
غار نمکی اشتهارد:
این غار در یک محیط کاملاً فرسایشی و کویری واقع شده و خود در نتیجه فرسایش آبی و شسته شدن ماسه و نمک توسط آب باران به وجود آمده است دارای ۳ دهانه میباشد که دهانه اصلی در ارتفاع ۱۲۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد در ابتدای ورود به غار جریانی از نمک دیده میشود که از یک دهانه وارد و از دهانه دیگر خارج میشود، این غار نمکی حدود ۳۵۰ متر طول دارد و داخل تالارهای آن قندیلهای زیبای نمکی دیده میشود که سبب به وجود آمدن مناظر بدیع و زیبا شده است.
خانه های سنگی اشتهارد:
خانه های سنگی اشتهارد واقع در مسیر جدید اشتهارد به نظر آباد واقع شده است، این خانه ها در ده کیلومتری اشتهارد واقع شده است که نشان دهنده زندگی و حیات را در زمان های دور و چیزی حدود ۲۰۰۰ سال پیش را نشان می دهد، مجموعه خانه های سنگی اشتهارد شامل اتاق هایی دست کن در دل کوه های سنگی است این مجموعه در منطقه ای با نام دایلر قرار دارد.
قدمت این طاق های سنگی به دوران اسلامی و حتی پیش از آن بر می گردد، این خانه های سنگی به علت بارش های باران و تغییر فصول فرسوده شده است و امروزه برخی از این خانه ها بصورت سالم باقی مانده است و جزئی از آثارات تاریخی اشتهارد محصوب می گردد.
در اطراف اشتهارد مناطق و دهستان هایی بنامهای مرادتپه (دارای ۲ تپه باستانی به نامهای پیله تپه و خوردیکه تپه)، صحت آباد، جعفرآباد، قزل حصار، رحمانیه، مهدی آباد، فرد آباد، مختارآباد، عبدالله آباد، کوشک آوا، مروت آوا، اوپشته، گنگ، جارو، نکوجار، قرقرک (محل دفن فریدون فروغی) و بوجعفر، ایپک و غیره مجموعاً به تعداد ۲۲ روستا وجود دارد.