منظور از هیرسوتیسم یا پرمویی زنان چیست؟

گروه سبک زندگی «تیتریک»،هیرسوتیسم یا پرمویی در زنان مشکلی است که طبق آمارها بیش از 2درصد جمعیت زنان کشورمان با آن درگیرند. این موضوع برای خانم ها که به حکم طبیعت توجه بیشتری به ظاهر خوددارند خیلی آزاردهنده است.

پیش از وارد شدن به بحث هیرسوتیسم، باید بگوییم از نظر بافت شناسی روی پوست انسان سه گونه مو رشد می کند؛ یکی موهای دوران جنینی هستند که پس از تولد از میان می روند. دیگری موهای ظریف و کرک مانندی که تقریبا تمام سطوح پوست انسان را پوشش می دهند و در نهایت، موهای ترمینال یا موهای ضخیم تیره و مجعدی که زیر بغل و ناحیه تناسلی انسان و در صورت و بدن مردها دیده می شوند.
منظور از هیرسوتیسم یا پرمویی زنان چیست؟
منظور، زیادی رشد مو از همین نوع آخر است. به عبارتی، موهای ضخیم در نواحی  بیشتری از بدن رشد کرده باشند. این نواحی معمولا شامل کشاله ران، زیر شکم و اطراف ناف، بین سینه ها، روی چانه و بالای لب است.
 
چرا موهای زاید زیاد رشد می کنند؟
رشد این موهای ضخیم به سطح هورمون های جنسی مردانه (آندروژن ها) که در زنان از تخمدان ها و غدد فوق کلیوی ترشح می شوند، مرتبط است. وجود مقدار محدودی از این هورمون های آندروژن در تمام زنان کاملا طبیعی است، اما زیادی آن باعث رشد بیش از حد موهای ضخیم می شود. در هیرسوتیسم گاهی سطوح هورمونی طبیعی است و علیت برای آن پیدا نمی کنیم که به آن، هیرسوتیسم با علت نامعلوم (ایدیوپاتیک) می گوییم.

علل هیروسوتیسم کدامند؟
به طور کلی اگر بخواهیم علل پرمویی (هیرسوتیسم) را تقسیم بندی کنیم، در چند دسته می توان آن را بیان کرد:

اختلالات ازدیاد هورمون آندروژن، علل غیروابسته به آندروژن، هیرسوتیسم ایدیوپاتیک و داروها.

شایع ترین اختلالی که با ازدیاد هورمون آندروژن سبب پرمویی می شود، سندرم تخمدان پلی کیستیک یا همان کیست های تخمدانی است. از علل دیگر در این دسته می توان به کم کاری تیرویید اشاره کرد. آترومگالی، بیماری های مزمن پوستی از جمله بیماری هایی هستند که سطح آندروژن در آنها طبیعی است، ولی با پرمویی همراهند. فنی تویین، دیازپوکساید، مینوکسیدیل و سکیلوسپورین هم داروهایی هستند که باعث پرمویی می شوند.

سندرم تخمدان پلی کیستیک چه علایم دیگری به همراه دارد؟
سندرم تخمدان پلی کیستیک که عمدتا در زنان جوان دیده می شود، با علایمی همچون بی نظمی های قاعدگی، پرمویی، چاقی، جوش های پوستی و گاه دردهای مبهم شکمی همراه است.

هیرسوتیسم را بر چه اساسی تشخیص می دهند؟
تشخیص هیرسوتیسم با دیدن رشد موهای ضخیم در مناطق غیرمعمول در زنان است. به یاد داشته باشیم هیرسوتیسم یک علامت است و معمولا برای بررسی علت آن انجام معاینه، آزمایش خون و گاه سونوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و حتی لاپاراسکوپی لازم می شود.

چرا هیرسوتیسم تنها یک مشکل نیست؟
مشکلات هورمونی، افزایش چربی خون، دیابت و عوارضی که به دلیل بیماری زمینه ای وجود دارند از مشکلات احتمالی هیرسوتیسم است. ظهور علایم مردانه در موارد شدید همچون ریزش موی سر در ناحیه پیشانی و طرفین، کوچک شدن پستان ها، کلفتی صدا، افزایش بافت عضلانی و اختلالات قاعدگی گاه دیده می شود.

عواملی که با پرمویی همراه هستند، کدامند؟
از مهم ترین زمینه ها ارث است. نژاد آسیایی و مدیترانه ای و از جمله نژاد ما، بی اشتهایی عصبی، چاقی و یائسگی، زمینه ساز پرمویی یا هیرسوتیسم هستند.

 
چه کنیم تا دچار هیرسوتیسم نشویم؟!
بعضی علل زمینه ای هستند که خیلی قابل پیشگیری نیستند. مطالعات نشان داده اند زنان چاق که مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بوده اند، در زمانی که از رژیم غذایی کم کالری استفاده کرده اند کمتر دچار هیرسوتیسم شده اند. پس اگر چاق هستید حتما خود را لاغر کنید.

آیا هیرسوتیسم هم قابل درمان و کنترل است؟
پزشک باید مشخص کند که هورمون آندروژن اضافی به چه دلیل و از کدام منشأ ترشح می شود. رویکرد اصلی درمان هم همین برطرف کردن علت زمینه ای است. در موارد هیرسوتیسم فامیلی که علت مشخص و افزایش هورمونی وجود ندارد، برطرف کردن خود پرمویی به تنهایی مدنظر قرار می گیرد.

آیا تغذیه نقشی در جلوگیری از هیرسوتیسم می تواند داشته باشد؟
بله تغذیه سالم، استفاده نکردن از غذاهای آماده که حاوی نگهدارنده و افزودنی هستند، استفاده فراوان و کافی از میوه ها و سبزی ها، کاهش مصرف گوشت قرمز، جایگزین کردن روغن زیتون، دوری از مصرف الکل، قهوه زیاد و سیگار، مصرف آب کافی و ورزش می توانند نقش بارزی در کنترل هیرسوتیسم داشته باشند. استفاده از مولتی ویتامین همراه با مواد معدنی در صورت کمبود، کمک کننده است.

آیا طب سوزنی جایگاهی در رفع هیرسوتیسم دارد؟
بعضی مطالعات روی زنانی که دچار هیرسوتیسم بوده اند، انجام طب سوزنی را مفید نشان داده اند، اما مطالعات جامع تری نیاز است تا بتوان از طب سوزنی به عنوان یک روش درمانی مطمئن برای هیرسوتیسم صحبت کرد.

برای درمان پرمویی در دوران بارداری چه اقداماتی باید انجام داد؟
2 نکته حائز اهمیت است؛ یکی این که خیلی از داروهایی که برای هیرسوتیسم به کار می روند چون سبب تغییرات هورمونی می شوند، در این دوران نباید مصرف شوند، نکته دیگر این که در دوران بارداری به ویژه در 3 ماهه سوم، رشد موهای زاید در صورت و بدن بیشتر می شود، بنابراین خیلی حساسیت نداشته باشید، چرا که پرمویی شما بعد از بارداری برطرف می شود.

چه روش هایی به صورت معمول برای برطرف کردن پرمویی به کار می روند؟
روش های موضعی مختلفی وجود دارد که بیشتر خانم ها با آنها آشنایی دارند. استفاده از موچین، تراشیدن، موم ها و موبرهای شیمیایی، سفیدکننده ها و رنگ برها از روش موضعی سنتی هستند. اپیلاسیون، دیپلاسیون، الکترولیز و لیزر از دیگر روش ها و تکنیک هایی هستند که امروزه به کار می روند.

آیا الکترولیز روش مناسبی برای رفع موهای زاید است؟
الکترولیز، فولیکول مو را تخریب می کند تا دیگر رشد مجدد نداشته باشد. برای مناطق کوچک، کارساز و مناسب است، اما روشی است دردناک، پرهزینه و وقت گیر که تنها توسط افراد ماهر و دارای مجوز باید انجام شود. نظر پزشک پوست خود را در این باره جویا شوید.

آیا استفاده از لیزر سبب رفع همیشگی موهای زاید می شود؟
خیر. هر 6 ماه تا 12 ماه پس از چندین جلسه ابتدایی که موها برطرف شد، انجام مجدد لیزر لازم است تا موهای ریزی که در حال رشد دوباره هستند از بین بروند.

و در آخر داروهایی که در مردان هیرسوتیسم کاربرد دارند، کدامند؟
برای رفع هیرسوتیسم داروهای مختلفی به کار می روند که تنها باید با نظر پزشک مصرف شوند. قرص های هورمونی با عنوان قرص های ضدبارداری مثل سیپروترون استات از جمله پرکاربردترین داروها هستند. داروهای اسپرنولاکتون، فلوتامید، فیناستراید و متفورمین بنا به شرایط فرد بیمار کاربرد دارند. کرم های موضعی فلورنیتین (Eflornithine) که باعث کندکردن رشد موهای زاید می شوند امروزه جایگاه ویژه ای پیدا کرده اند.a