حذف کارت سوخت تناقض آشکار با ادبیات اقتصاد مقاومتی
اظهار بی‌فایده بودن کارت سوخت در کنترل مصرف سوخت، در حالی از طرف زنگنه مطرح شده که آمارها نشان داده است در سال 86، پس از اجرای نظام دونرخی، رشد شتابان 10درصدی تقاضای بنزین متوقف شد.
گروه اقتصاد «تیتریک»، زنگنه و برخی از مسئولان وزارت نفت تلاش دارند که کارت سوخت را از سامانه‌ی عرضه‌ی سوخت کشور حذف کنند. اینان علاوه بر اینکه راهکار جایگزینی برای شفافیت در عرضه‌ی بنزین و جلوگیری از قاچاق این فرآورده‌ی نفتی ارائه نداده‌اند، استدلال‌های غیرکارشناسی‌ای برای حذف کارت سوخت مطرح کرده‌اند. در این گزارش به استدلال‌های وزیر نفت و برخی از مسئولان وزارت نفت و تبیین آن پرداخته شده است.
1. هیچ‌کس در دنیا از سامانه‌ی هوشمند سوخت استفاده نکرده است
زنگنه در اظهاراتی عجیب، عنوان داشته است «کاری که هیچ‌کس در دنیا انجام نمی‌دهد و تنها ما انجام می‌دهیم را باید به آن شک کنیم و برعکس کاری که در همه‌جای دنیا انجام می‌شود را اگر انجام ندادیم نیز باید به آن شک کنیم. هیچ‌کس در دنیا از سامانه‌ی هوشمند سوخت استفاده نکرده است.» این‌گونه اظهارات از سوی وزیر نفت در حالی بیان شده است که کارت سوخت به‌عنوان مدلی بومی برای کنترل مصرف سوخت، از زمان اجرای آن تاکنون، با توجه به رشد بیش از دوبرابری تعداد خودرو در کشور، میزان مصرف بنزین را تقریباً ثابت نگه داشته است. رشد تقاضای سالیانه‌ی بنزین در زمان آغاز سهمیه‌بندی بنزین، حدود 10 درصد بوده است که با اجرای سامانه‌ی هوشمند عرضه‌ی سوخت به کمتر از 2 درصد تنزل پیدا کرده است.
علاوه بر این، امیر جعفرپور، مدرس دانشگاه و مدیر حمل‌ونقل ترافیکی سازمان شهرداری‌های وزارت کشور در مورد ارزش این سامانه اظهار داشته است که «پروژه‌ی کارت سوخت از سرمایه‌های کم‌نظیر دنیاست که بسیاری از کشورهای جهان نیز از آن الگوبرداری کرده‌اند و قابلیت این سرمایه فقط سوخت نبوده و همچنین حمل‌ونقل عمومی و سی‌ان‌جی را نیز شامل می‌شود.»
2. استفاده از کارت سوخت مردم را اذیت می‌کند
وزیر نفت در مصاحبه‌ای اعلام کرده است: «استفاده از کارت سوخت تنها موجب آزار رساندن به مردم می‌شود و تأکید کرد چرا ما می‌خواهیم مردم را اذیت کنیم؟ این برای مردمی که مصرف معقول دارند، نوعی آزار است.» وزیر نفت درباره‌ی حذف کارت سوخت به‌دلیل اذیت شدن مردم برای استفاده از این سامانه سخن می‌گوید، اما درباره‌ی آزار مردم از طریق افزایش واردات بنزین و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور به‌دلیل افزایش مصرف و قاچاق این فرآورده، سکوت کرده است. پیش‌بینی می‌شود با اعمال بنزین تک‌نرخی و رفع محدودیت سهمیه‌بندی بنزین و استفاده از کارت سوخت، مصرف و قاچاق بنزین افزایش خواهد یافت و در نتیجه، باید منتظر افزایش واردات این فرآورده‌ی نفتی باشیم؛ اتفاقی که همراه با خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور است و قطعاً مردم را بیشتر از استفاده از کارت سوخت آزار می‌دهد. موضوعی که ظاهراً برای وزارت نفت دولت یازدهم از اهمیت زیادی برخوردار نیست، زیرا واردات بنزین در سه سال گذشته، 5.2 برابر شده و از 1.8 میلیون لیتر در روز در سال 91 به 9.5 میلیون لیتر در روز در سال 94 رسیده است.
3. از اطلاعات کارت سوخت کسی استفاده نمی‌کند
این اظهار زنگنه در حالی مطرح شده است که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «دستاوردهای کارت هوشمند سوخت و راهکارهای حفظ و ارتقای آن»، ضمن تأکید بر دستاورد 75 میلیارد دلاری کارت سوخت در 8 سال، به دستاوردهای استفاده از این کارت پرداخته است. همچنین استفاده از کارت سوخت در سال‌های گذشته سبب استخراج اطلاعات ارزشمندی همچون برآورد تعداد انواع خودروهای فعال کشور، تعیین کرایه‌ی حمل‌ونقل عمومی، تقاضای سفر و اوج بار ترافیک، شناسایی خودروهای فرسوده و کسب اطمینان از عدم قاچاق در جایگاه‌های سوخت شده است.
4. کارت سوخت هیچ تأثیری در کنترل مصرف سوخت ندارد
اظهار بی‌فایده بودن کارت سوخت در کنترل مصرف سوخت در حالی از طرف زنگنه مطرح شده است که آمارها نشان داده است در سال 86، پس از اجرای نظام دونرخی، رشد شتابان 10درصدی تقاضای بنزین متوقف شد و مصرف بنزین بیش از 12 درصد کاهش یافت، اما بعد از تک‌نرخی شدن بنزین در سال 94، مصرف بنزین نه‌تنها کم نشده، بلکه 2.1 درصد رشد داشته است. در سال‌های 90 تا 94، مصرف بنزین روندی افزایشی داشته که علت اصلی آن هم توقف اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و غفلت از تأثیر نظام دونرخی است.
زنگنه و برخی از مسئولان وزارت نفت تلاش دارند که کارت سوخت را از سامانه‌ی عرضه‌ی سوخت کشور حذف کنند. اینان علاوه بر اینکه راهکار جایگزینی برای شفافیت در عرضه‌ی بنزین و جلوگیری از قاچاق این فرآورده‌ی نفتی ارائه نداده‌اند، استدلال‌های غیرکارشناسی‌ای برای حذف کارت سوخت مطرح کرده‌اند. در این گزارش به استدلال‌های وزیر نفت و برخی از مسئولان وزارت نفت و تبیین آن پرداخته شده است.
1. هیچ‌کس در دنیا از سامانه‌ی هوشمند سوخت استفاده نکرده است
زنگنه در اظهاراتی عجیب، عنوان داشته است «کاری که هیچ‌کس در دنیا انجام نمی‌دهد و تنها ما انجام می‌دهیم را باید به آن شک کنیم و برعکس کاری که در همه‌جای دنیا انجام می‌شود را اگر انجام ندادیم نیز باید به آن شک کنیم. هیچ‌کس در دنیا از سامانه‌ی هوشمند سوخت استفاده نکرده است.» این‌گونه اظهارات از سوی وزیر نفت در حالی بیان شده است که کارت سوخت به‌عنوان مدلی بومی برای کنترل مصرف سوخت، از زمان اجرای آن تاکنون، با توجه به رشد بیش از دوبرابری تعداد خودرو در کشور، میزان مصرف بنزین را تقریباً ثابت نگه داشته است. رشد تقاضای سالیانه‌ی بنزین در زمان آغاز سهمیه‌بندی بنزین، حدود 10 درصد بوده است که با اجرای سامانه‌ی هوشمند عرضه‌ی سوخت به کمتر از 2 درصد تنزل پیدا کرده است.
علاوه بر این، امیر جعفرپور، مدرس دانشگاه و مدیر حمل‌ونقل ترافیکی سازمان شهرداری‌های وزارت کشور در مورد ارزش این سامانه اظهار داشته است که «پروژه‌ی کارت سوخت از سرمایه‌های کم‌نظیر دنیاست که بسیاری از کشورهای جهان نیز از آن الگوبرداری کرده‌اند و قابلیت این سرمایه فقط سوخت نبوده و همچنین حمل‌ونقل عمومی و سی‌ان‌جی را نیز شامل می‌شود.»
2. استفاده از کارت سوخت مردم را اذیت می‌کند
وزیر نفت در مصاحبه‌ای اعلام کرده است: «استفاده از کارت سوخت تنها موجب آزار رساندن به مردم می‌شود و تأکید کرد چرا ما می‌خواهیم مردم را اذیت کنیم؟ این برای مردمی که مصرف معقول دارند، نوعی آزار است.» وزیر نفت درباره‌ی حذف کارت سوخت به‌دلیل اذیت شدن مردم برای استفاده از این سامانه سخن می‌گوید، اما درباره‌ی آزار مردم از طریق افزایش واردات بنزین و خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور به‌دلیل افزایش مصرف و قاچاق این فرآورده، سکوت کرده است. پیش‌بینی می‌شود با اعمال بنزین تک‌نرخی و رفع محدودیت سهمیه‌بندی بنزین و استفاده از کارت سوخت، مصرف و قاچاق بنزین افزایش خواهد یافت و در نتیجه، باید منتظر افزایش واردات این فرآورده‌ی نفتی باشیم؛ اتفاقی که همراه با خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور است و قطعاً مردم را بیشتر از استفاده از کارت سوخت آزار می‌دهد. موضوعی که ظاهراً برای وزارت نفت دولت یازدهم از اهمیت زیادی برخوردار نیست، زیرا واردات بنزین در سه سال گذشته، 5.2 برابر شده و از 1.8 میلیون لیتر در روز در سال 91 به 9.5 میلیون لیتر در روز در سال 94 رسیده است.
3. از اطلاعات کارت سوخت کسی استفاده نمی‌کند
این اظهار زنگنه در حالی مطرح شده است که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با انتشار گزارشی با عنوان «دستاوردهای کارت هوشمند سوخت و راهکارهای حفظ و ارتقای آن»، ضمن تأکید بر دستاورد 75 میلیارد دلاری کارت سوخت در 8 سال، به دستاوردهای استفاده از این کارت پرداخته است. همچنین استفاده از کارت سوخت در سال‌های گذشته سبب استخراج اطلاعات ارزشمندی همچون برآورد تعداد انواع خودروهای فعال کشور، تعیین کرایه‌ی حمل‌ونقل عمومی، تقاضای سفر و اوج بار ترافیک، شناسایی خودروهای فرسوده و کسب اطمینان از عدم قاچاق در جایگاه‌های سوخت شده است.
4. کارت سوخت هیچ تأثیری در کنترل مصرف سوخت ندارد
اظهار بی‌فایده بودن کارت سوخت در کنترل مصرف سوخت در حالی از طرف زنگنه مطرح شده است که آمارها نشان داده است در سال 86، پس از اجرای نظام دونرخی، رشد شتابان 10درصدی تقاضای بنزین متوقف شد و مصرف بنزین بیش از 12 درصد کاهش یافت، اما بعد از تک‌نرخی شدن بنزین در سال 94، مصرف بنزین نه‌تنها کم نشده، بلکه 2.1 درصد رشد داشته است. در سال‌های 90 تا 94، مصرف بنزین روندی افزایشی داشته که علت اصلی آن هم توقف اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها و غفلت از تأثیر نظام دونرخی است.
استناد وزیر نفت به این دلایل غیرواقعی و نادرست برای حذف کارت سوخت، حاکی از ضعیف بودن توان کارشناسی این وزارتخانه در دفاع از پیشنهاد خود در این موضوع است و گمانه‌زنی‌ها را درباره‌ی دخالت برخی موضوعات دیگر در این تصمیم عجیب زنگنه، تقویت می‌کند.
گفتنی است وزیر نفت که در ابتدا از موافقان استفاده از کارت سوخت بود، اجرای آن را تا سال 94 ادامه داد. اما به‌یکباره در خرداد 94 با مصوبه‌ای که از دولت گرفت، سهمیه‌بندی بنزین را متوقف و این فرآورده‌ی نفتی را تک‌نرخی اعلام کرد. با این اقدام، تردیدها درباره‌ی تداوم کارکرد کارت سوخت بنزین برای کنترل مصرف بنزین و کاهش واردات این فرآورده‌ی نفتی، مطرح شد. با بالا گرفتن بحث بقا یا حذف کارت سوخت، نمایندگان مجلس در جریان بررسی لایحه‌ی بودجه‌ی سال 95، الزام حفظ کارت سوخت را به‌عنوان ابزاری برای کنترل مصرف سوخت تصویب کردند. تنها الزام این بند، دونرخی شدن قیمت بنزین و حفظ کارت سوخت به‌عنوان یک سامانه‌ی شفافیت‌زاست.
وزارت نفت تا اواسط بهمن‌ماه 94 با تأکید بر مزایای این کارت‌ها، از حفظ آن‌ها حتی در شرایط تک‌نرخی شدن بنزین حمایت می‌کرد، اما به‌ناگاه خواستار حذف کارت‌های سوخت در توزیع بنزین شد.
این پایان کار کارت سوخت نبود و با پیگیری‌های وزارت نفت، پیشنهاد حذف این بند قانونی، یکی از مواد لایحه‌ی اصلاحیه‌ی قانون بودجه‌ی 95 شد. لایحه‌ای که 6 تیرماه به تصویب هیئت‌دولت رسید و 15 تیرماه 95، یک فوریت این لایحه به تصویب مجلس رسید. مجلس نیز با اطلاعات غلطی که به نمایندگان مجلس داده شد، با پیشنهاد خارج نمودن بند حذف کارت سوخت از مواد لایحه‌ی اصلاحیه‌ی قانون بودجه‌ی 95 توسط رئیس مجلس مخالفت نمود و این لایحه‌ی اصلاحی تصویب و عملاً استفاده از کارت سوخت مردود اعلام شد.
اما با آگاهی نمایندگان مجلس از این اتفاق نادرست، حسینعلی حاجی دلیگانی در مصاحبه با رادیو اقتصاد، از تقدیم طرح حفظ سامانه‌ی کارت هوشمند سوخت با قید دو فوریت و امضای 20 نفر از نمایندگان به هیئت‌رئیسه‌ی مجلس شورای اسلامی خبر داد. وی خاطرنشان کرده است که این طرح به‌منظور ارتقای شفافیت در عرضه‌ی سوخت و پیشگیری از افزایش قاچاق فرآورده‌های نفتی تدوین شده است.
بنابراین با توجه به اطلاعات ارزشمندی که کارت سوخت در سال‌های گذشته برای کشور به‌همراه داشته است و همچنین کاهش میزان قاچاق بنزین در کشور، ضروری است که نمایندگان مجلس زمینه‌ی نابودی این سیستم اطلاعاتی ارزشمند را به پشتوانه‌ی دلایلی نادرست و غیرکارشناسانه، فراهم نکنند.
منبع: فارس
خبرهای مرتبط
ارسال نظر
اخبار برگزیده
