بازخوانی فاجعه منا در گفتگو با یک شاهد عینی

حمید رضایی از حجاج شهر اصفهان است که سال گذشته با اتفاق پدر راهی حج تمتع شده بود. شغلش آزاد و ساکن خیابان رباط است.

***

ندای اصفهان- از کاروان شما هم کسی آسیب دید؟

– خواست و لطف خدا بود که کاروان ما از اتفاقات تلخ رخ داده مصون ماند. ما وقتی در صحرای منا بودیم و می خواستیم برای رمی جمرات برویم طبق توصیه رییس کاروان و روحانی همراه، بعد از نماز صبح خیلی زود راه افتادیم تا به گرما و شلوغی نرسیم، البته ابتدا بعضی از همراهان در کاروان گفتند کمی استراحت کنیم و لازم نیست صبح به این زودی برویم، که در آخر با رای اکثریت تصمیم گرفته شد زود برویم و به نوعی از حوادث تلخ منا دور شدیم.

ندای اصفهان- چه زمانی متوجه حوادث منا شدید؟

– آنجا کم و بیش شنیده بودیم تعدادی زیر دست و پا مانده اند، ولی آن را با وجود جمعیت بالا عادی می دانستیم و اصلا تصور چنین اتفاق بزرگی را نداشتیم. دو سه روزی هم که آنجا بودیم کسی اطلاعی نداشت چون دسترسی به منبع خبری نداشتیم. تقریبا همه در شرایط یکسان بی خبری بودیم، اینترنت هم سرعت خیلی کمی داشت و چون ازدحام جمعیت بالا بود ارتباط خیلی سخت شده بود، فقط در حد چند دقیقه تلفن کوتاه که بگوییم سالم هستیم زود قطع می شد. نمی دانم عمدی بود یا سهوی، ولی اصلا شرایط ارتباطی خوبی وجود نداشت، خطها درست نبود تازه هنوز در جریان حادثه نبودیم.

ندای اصفهان- چه موقع خانواده را مطلع کردید؟

– بعد از سه روز موفق شدم با خانواده تماس بگیرم. باور نمی کردند ما زنده باشیم، عکس فرستادم و حرف زدیم تا خیالشان آسوده شد. در ایران همه نگران و چشم به راه بودند و واقعا خیلی تلخ بود برای خانواده هایی که حجاج شان برنگشتند.

ندای اصفهان- بعد از در جریان قرار گرفتن حادثه تلخ منا وضعیت چگونه بود؟

– قابل بیان نیست. در چادرهای کنار ما کاروان هایی بودند که زنانی چشم به راه همسرانشان نشسته بودند و اضطراب داشتند، چون زنان ایرانی شب رفته بودند و روز مردانشان راهی شده بودند که بعد از اتفاق منا خیلی ها برنگشتند. بسته های غذا دست نخورده روی زمین بود نه کسی می خورد و نه دل و دماغی برای خوردن بود، خیلی ها هم نیامده بودند. مثلا از کاروانی ۲۰ تا ۳۰ نفر غایب بودند.

ندای اصفهان- تلویزیون عربستان خبرها را چطور انعکاس می داد؟

– نه اصلا شبکه های عربستان و سایر شبکه های تلویزیونی برنامه های عادی و روتین خودشان را داشتند، انگار هیچ اتفاقی نیفتاده بود! ولی ما که کم و بیش از این طرف و آن طرف خبر تلفات حجاج در منا را شنیده بودیم و کنجکاو و نگران بودیم شبکه مربوط به ایران را می دیدیم که چه تصاویر و خبرهای تلخی نشان می داد و همه را ناراحت کرده بود.

ندای اصفهان- بعد از واقعه منا فضای شهر و مردم مکه چطور بود؟

– شهر و سکنه آن خیلی عادی مثل روزهای قبل بودند، انگار نه انگار کشتار عظیمی در چند متری آنها رخ داده است. در کمال خونسردی فقط به زائران به چشم پول نگاه می کردند برایشان عادی بود، کاری نداشتند چه اتفاقی افتاده است.

ندای اصفهان- زائران کشورهای دیگر چه وضعیتی داشتند؟

– البته بیشترین صدمه را زائران ایرانی دیدند هرچند از کشورهای دیگر هم صدماتی دیده بودند ولی عکس العملی نشان نمی دادند. آنها می ترسیدند حرفی بزنند یا اعتراضی داشته باشند تنها ایرانی ها بودند که از اوضاع ناراحتی داشتند و ابراز می کردند. حتی یادم است در مدینه که بودیم به هیچ کشوری اجازه برپایی دعای کمیل را نمی دادند، ولی ایرانی ها به دلیل پیگیری هایی که کرده بودند اجازه داشتند که تازه چون از تجمع ایرانی ها می ترسیدند با کنترل شدید و پلیس ضد شورش مراقب ما بودند.

ندای اصفهان- اوضاع حجاج تا چه زمانی نابسامان بود؟

– وقتی مقام معظم رهبری آن سخنرانی کوبنده و محکم خودشان را خطاب به عربستان کردند وضع بهتر شد و سختگیری هایی را که نسبت به ما داشتند کمتر کردند، درحالی که تا قبل از آن خیلی بی احترامی و بی توجهی به حجاج داشتند آن هم حجاجی که اکثریت شان داغ دیده و مجروح بودند.

ندای اصفهان- برخورد سعودی ها چگونه بود؟

– آنها مامور حفظ و مراقبت جان حجاج بودند ولی توجهی نمی کردند، انگار هیچ اتفاقی نیفتاده مثلا زمانی که جرثقیل افتاده بود تا چند دقیقه که توجهی به آسیب دیدگان نمی شد بعد هم دور تا دور را حصار کشیدند و اجازه ندادند کسی جلو بیاید کمکی بکند. امدادگرانشان هم با تاخیر آمدند. یا در حادثه منا راهها را بستند، سیاستی که دارند و نمی دانم عمدی بود یا نه اما بستن راهها فشار جمعیت را بیشتر کرده بود.

ندای اصفهان- با شنیدن اتفاق منا در چند قدمی تان چه حس و حالی داشتید؟

– خیلی ناراحت شدم. دوست داشتم آنجا بودم و کمک می کردم از زیر دست و پا بیرون بیایند، در آن شرایط گرما و خستگی و ازدحام جمعیت هرکس روی زمین می افتاد نمی توانست بلند شود به خصوص افراد مسن و بیمار شرایط برایشان سخت بود. وقتی فکر می کنم می بینم برای خود من که جوان بودم گرما و تشنگی قابل تحمل نبود چه برسد به آنها که زیر دست و پا هم افتاده بودند، یادآوری آن حادثه خیلی تلخ است.

ندای اصفهان- با بسته شدن راه حج موافق هستید؟

– بله خوشحال شدم که عزت خودمان را در نظر بگیریم. به نظرم چند سالی باید سفر حج ممنوع شود تا کمی عربستانی ها متوجه شوند آنها اصلا برای مهمانان و زائران خارجی ارزش و احترامی قایل نیستند. برخورد بدی می کنند و همه را به چشم پول می بینند.

ندای اصفهان- عکس و فیلم هم گرفته اید؟

– بله خیلی زیاد، به خصوص از افرادی که مرحوم شدند و بعد از برگشت برای خانواده هایشان فرستادم که خیلی خوشحالشان کرد.

ندای اصفهان- پیام رهبر انقلاب را درباره حج شنیدید؟

– بله با اینکه یکسال از آن حادثه می گذرد و کم کم به عید قربان و قربانی حجاج نزدیک می شویم یادآوری صحنه های حج سال گذشته برایم سخت بود، اما وقتی پیام گویا و مقتدرانه مقام معظم رهبری را شنیدم که از عملکرد عربستان گلایه تندی داشتند جان تازه به من بخشید. متوجه شدم از نظر ایشان هم هنوز آن حادثه فراموش نشده است و نباید گذاشت از خاطره ها برود.

گفتگو از جمال طاهری

 

انتهای پیام/