مشکل مصدق نداشتن ایدئولوژی مستقل از غرب بود/ نتیجه ملی گرایی اعتماد به دشمن است

گروه سیاسی «تیتریک»، نهضت ملی شدن صنعت نفت و حکومت دو ساله دکتر مصدق بی شک یکی از نقاط عطف مبارزه ملت ایران با استبداد داخلی و قدرت های بین المللی است، که شکست آن در 28 مرداد سال 32 چشمه آن آرمان های والا را خشکاند، در بررسی و تحلیل این دوره و سرانجام آن بیش از این که شخص مصدق و یا اطرافیان وی را در بوجود آمدن کودتا مقصر بدانیم، می توان به این نکته پرداخت که ایدئولوژی و نرم افزار حاکم بر رفتار جبهه ملی علتی بود که باعث این شکست شد، به این مفهوم که مصدق با ایدئولوژی و نظریات غربی به مبارزه با دشمنی رفته بود که خود دیگر پایبند به اصول خود نبود، زمانی که مصدق در آمریکا و لاهه به دنبال استیفای حقوق کشور بود و از طرق مرسوم بین المللی حقوق مانند حقوق بین الملل و گفت و گو را دنبال می کرد دشمن در حال طرح ریزی کودتا بر علیه دولت ملی بود.

مصدق در طرح ریزی، ایدئولوژی و نظریه های کلان مستقل از غرب نبود، ناسیونالیسم و ملی گرایی زایده تمدن غربی است و اقتضاعاتی دارد که نمی توان از آن فاصله گرفت، ما مشاهده می کنیم که علی رغم تلاش و کوشش فراوان هیچ موقع ملی گرایی صرف در ایران به موفقیت نرسیده چه در دوره پهلوی اول، چه دوران نهضت ملی، و چه در صدر انقلاب اسلامی.

لازمه مبارزه با دشمن وجود فکر و اندیشه مستقل است که در مراحل بعد منجر به بوجود آمدن تاکتیک های بدیع و نو می شود و ابتکار عمل ایجاد می کند.

آن چیزی که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی و تداوم آن در طول این سالها شد این استقلال ایدئولوژِیکی و نظری در برابر مکاتب رقیب خود بود، یعنی انقلاب اسلامی حرف جدید و مستقلی و بسیار قدرتمندی در عرصه سیاست ارائه کرد که جبهه ملی فاقد این ویژگی های برجسته بود.

جبهه ملی با تکیه بر تفکرات ملی گرایانه عملاً در عرصه های اجرایی حکومت و سیاست خارجی نسخه و برنامه ای جدا و مستقل از علوم و فنون غربی نداشت و این امر باعث شد تا ابتکار عمل از بین برود و دشمن با تسلط گفتمانی خود بتواند به راحتی با تغییر شیوه و تاکتیک خود شرایط را به نفع خود تغییر دهد.

یکی از بزرگترین نتایج سیاسی که از مکاتب غربی و ناسیونالیسم متاثر از غرب پیش می آید اعتماد و خوشبینی است، که با مفاهیمی چون تنش زدایی، گفت و گو و... در روابط بین الملل مطرح می شود که مصدق نیز دچار آن شده بود.

بعد از حضور 45 روزه در آمریکا و مذاکره های بسیار مفصل مصدق به آمریکایی ها اعتماد کرد و فکر نمی کرد که روزی آمریکا در برابر دولت او دست به اقدامات خارج از عرف سیاسی بزنند، به همین دلیل است که هر چه اطرافیان به وی هشدار می دهند که کودتا در جریان است وی قبول نمی کند و آنرا توهم می دانست.

در مکاتبات و اسناد موجود از آن سالها می بینیم که بسیاری از دلسوزان و رجال وقت به مصدق درباره کودتا هشدارهای لازم را داده بودند که در راس آنها نامه تاریخی آیت الله کاشانی است اما او تدارک لازم را برای جلوگیری از کودتا انجام نداد و بعد از 25 مرداد عملاً فضا را رها کرد تا کودتاچیان دوباره ضربه خود را وارد کنند.

ما در جریان کودتا مشاهده کردیم که علی رغم توافقات و عرف سیاسی موجود آمریکا همه قوانین و نرم های بین المللی را زیر پا گذاشته و دولت قانونی را سرنگون کرد، و البته بعد آن تبدیل به قدرت شماره یک در عرصه داخلی ایران شد، در حالی که مصدق تماماً بر رویه های حقوقی بین المللی و تعهد به قرارداد ها تاکید می کرد.

هادی امامی - تیتریک

انتهای پیام/